Korzystając z okazji, że kwiecień jest miesiącem szerzenia świadomości na temat spektrum autyzmu, postanowiłam podzielić się materiałami, które wykorzystuje w mojej pracy. Może dla kogoś będzie to drogowskazem na początku odkrywania spektrum albo zainspiruje go przy tworzeniu kolejnych zajęć dla swoich podopiecznych. Co prawda, obecna sytuacja jest wyjątkowa i niewiele osób prowadzi teraz tradycyjne, regularne spotkania z dziećmi, ale jako specjaliści możecie wykorzystać je także w pracy zdalnej, czy wysłać jako propozycje do pracy z rodzicem w domu.

**101 ĆWICZEŃ, GIER I ZABAW Dla dzieci z autyzmem, Zespołem Aspergera i zaburzeniami integracji sensorycznej**

Na początek książka pełna pomysłów do ćwiczeń zarówno ruchowych, jak i tych bardziej statycznych. Znajdujemy w niej mnóstwo inspiracji do zabaw, które sprzyjają aktywności fizycznej, a przy tym doskonale rozwijają umiejętności motoryczne, językowe czy społeczne. Myślę, że teraz, kiedy dzici spędzają sporo czasu przed komputerami, czy innymi urządzeniami elektronicznymi, jest to propozycja szczególnie przydatna. Autorka przy każdym ćwiczeniu, oprócz potrzebnych rekwizytów i opisu sposobu zabawy, zawarła też jej szczegółowe cele, co pozwala łatwo dobrać odpowiednią grę do potrzeb dziecka i tego jakie zdolności chcemy aktualnie rozwijać. Tara Delaney we wstępie podkreśla, jak istotna w życiu każdego człowieka jest zabawa będąca najlepszą formą nauki, dzięki której przyswaja się najwięcej definicji na poziomie poznawczym i społecznym. Bądźmy zatem kreatywni w planowaniu zabaw, a w tym na pewno pomoże nam powyższa publikacja.

**JAK UCZYĆ DZIECI Z AUTYZMEM CZYTANIA UMYSŁU Praktyczny poradnik dla nauczycieli i rodziców **

Wydaje mi się, że to chyba najbardziej znany na rynku poradnik z ćwiczeniami do pracy z dziećmi w spektrum. W środku znajdziemy bogate wprowadzenie o teorii umysłu oraz część o emocjach, stanach wiedzy i zabawie. Jeśli zaczynasz zaznajamiać się z tematem spektrum autyzmu to absolutnie obowiązkowa książka, która odpowie na nurtujące cię pytania związane z teorią umysłu, da podstawy do rozpoczęcia pracy nad nauką o emocjach, rozwijania zabaw w udawanie oraz planowania kolejnych etapów współpracy z dzieckiem. To, co czyni ten poradnik bardzo praktycznym, to zawarte w nim procedury nauczania, dzięki którym staje się gotowym materiałem do pracy z podopiecznym. Uzupełnieniem tej pozycji jest część z ćwiczeniami- o takiej samej nazwie z dopiskiem „zeszyt ćwiczeń” i pomarańczową okładką.

**PRZEDSTAW EMOCJE Ćwiczenia w pokazywaniu oraz rozpoznawaniu stanów emocjonalnych**

Bardzo dobra książka do nauki opanowywania nazewnictwa emocji, wyrażania oraz ich rozpoznawania na twarzach innych ludzi. Przewiduje zapoznanie się z podstawowymi emocjami w określonym schemacie: dziecko ogląda zamieszczoną buźkę wyrażającą daną emocję, odpowiada na pytania dotyczące wyglądu oczu, ust, brwi i innych charakterystycznych cech, wykonuje ćwiczenie przed lustrem pokazując tę emocję, później opisuje, jak wygląda jego twarz i inne części ciała oraz co czuło podczas pokazywania. Następnie wskazuje emocję na fotografiach, na obrazkach i ostatnim etapem jest narysowanie jej na twarzy chłopca i dziewczynki. Na końcu książki znajdują się zadania do przećwiczenia zdobytych umiejętności. Taktuję tę pozycję jako bazę wyjściową, bez której niemożliwe jest wykonywanie bardziej skomplikowanych ćwiczeń, wymagających od dziecka umiejętności pokazywania swoich i odczytywania emocji innych ludzi.

**TYMON ROZUMIE INNYCH** oraz **TYMON I EMOCJE**

To kolejno druga i trzecia część z serii historyjek o Tymonie. Pierwsza część nosi tytuł „Kłopoty Tymona”, w której to poznajemy tytułowego bohatera. Jeśli planujesz zakup tych pozycji to istotnym jest, że pierwsza z części jest najłatwiejsza, z każdą kolejną opowieści są bardziej złożone i skomplikowane. Druga część- „Tymon rozumie innych” na każdej stronie zawiera opowieść oraz pytania sprawdzające zrozumienie tekstu i zrozumienie sytuacji. Książka składa się z szesnastu historyjek opisujących zdarzenia z życia codziennego, a na końcu każdego dużego działu umieszczono również wyjaśnienie, tłumaczące czym dane zachowanie jest spowodowane oraz jakie może przynieść konsekwencje.

W najnowszej części „Tymon i emocje”, oprócz sprawdzenia czy dziecko zrozumiało tekst i sytuację, tutaj za pomocą pytań w formie testu z gotowymi odpowiedziami do wyboru, znajduje się też odniesienie do emocji. Po każdym tekście należy określić emocje o jakiej była mowa, jej natężenie, możliwe sposoby na poprawę nastroju, pytanie o przykłady kiedy doświadczyło się danej emocji. Na koniec dziecko może odnieść ją do sygnałów płynących z ciała, zaznaczając na schemacie człowieka, jak reaguje w momencie pojawienia się omawianego uczucia. Obie pozycje, z mojego doświadczenia, są chętnie przyjmowane na zajęciach. Dzieci wręcz nie mogą się doczekać, aż przeczytają z czym będzie musiał zmierzyć się na kolejnych kartkach tytułowy bohater- Tymon.

**UCZĘ SIĘ ROZUMIEĆ INNYCH Historyjki mentalistyczne dla dzieci ze spektrum autyzmu**

W teczce znajduje się 25 kart przeznaczonych do rozcięcia, z czego powstaną 3-elementowe historyjki. Wykonane z grubszego połyskującego papieru, po kilkumiesięcznym użytkowaniu uważam, że solidnie wykonane. Zasady korzystania są proste, zadaniem dziecka jest ułożenie kart w prawidłowej kolejności i opowiedzenie historyjki. Aby poradzić sobie z tym zadaniem koniecznym jest, aby dziecko potrafiło wcześniej rozpoznawać emocje i stany umysłu oraz ich przyczyny, w przeciwnym razie będzie miało dużą trudność ze zrozumieniem sytuacji przedstawionej na obrazkach. Osobom w spektrum autyzmu bardzo ciężko jest mentalizować, czyli „odczytywać jak działają umysły innych ludzi” co jest ściśle związane z teorią umysłu, dlatego polecam tę pomoc do pracy z dziećmi, które opanowały już podstawowe umiejętności w tym zakresie.